De Penningmeester, Kinga en Siuda Baba - De legendes van de zoutmijn van Wieliczka

Magische ringen, spoken en demonen. De gangen van de Wieliczka-mijn zitten vol met legendes. Verken de fantastische ondergrondse wereld van Wieliczka.

De legende van Sint Kinga.

Deze legende is net zo oud als de mijn zelf. Lang geleden vroeg de Poolse prins Bolesław de Kuise aan zijn uitverkorene, de Hongaarse prinses Kinga, om met hem te trouwen. Als verlovingsgeschenk gaf hij Kinga een prachtige ring. Toen de prinses haar vaderland verliet om naar Polen te gaan, wilde haar vader, koning Bela IV, zijn dochter een passende bruidsschat geven. Maar Kinga wilde geen juwelen of een gevolg van bedienden. In plaats daarvan vroeg ze haar vader om zout, dat destijds een zeldzaamheid was. Ze wilde haar nieuwe onderdanen ermee verrijken. En zo gaf de koning van Hongarije zijn dochter de rijkste mijn in Transsylvanië, Prajda. Maar dit cadeau voldeed niet aan Kinga's wensen, omdat de mijn te ver van haar nieuwe koninkrijk lag. Voordat ze naar Polen vertrok, bezocht ze het tabernakel dat haar was gegeven en dacht na over hoe ze het zout naar Polen kon transporteren. Tijdens dit bezoek gooide ze haar verlovingsring in een van de schachten terwijl ze bad. Toen Kinga in Bolesław's land aankwam, begon ze aan een rondreis door het koninkrijk. Bij een bezoek aan een klein dorpje in de buurt van Krakau werd er een klomp zout in het veld gevonden. In de klomp zat een ring - dezelfde ring die de prinses in de schacht in Prajda had gegooid. Kinga en Bolesław gaven opdracht om op deze locatie te beginnen met graven en ontdekten meer waardevol materiaal onder de grond. Zo ontstond de Wieliczka-zoutmijn.

De legende van de Penningmeester.

Volgens oude Slavische overtuigingen is de Penningmeester een demon die ondergronds leeft, vooral in mijnen, waar hij natuurlijke schatten bewaakt. Er moet ook worden opgemerkt dat volgens Slavische overtuigingen niet alle demonen kwaadaardig zijn; sommige zijn zelfs vriendelijk voor de mens. Hij kan een huisgenoot zijn die, zoals de naam al aangeeft, voor het huis en zijn bewoners zorgde of een bepaald gebied beschermde, bijvoorbeeld Leshy. Het woord "demon" heeft pas negatieve connotaties gekregen met de versterking van het christendom. Na deze onmisbare omweg kan ik opmerken dat de Penningmeester een nogal vriendelijke demon was die niet alleen de mijn bewaakte, maar ook de mijnwerkers waarschuwde voor gevaarlijke stoten, branden en overstromingen. Hij hielp om de weg te vinden in de tunnels en begeleidde de zielen van degenen die op het werk waren overleden naar de "andere kant" om hen te redden van eeuwig rondzwerven in de mijn. De Penningmeester had echter een grote waardering voor ijver en eerlijkheid, daarom strafte hij soms mensen die op het werk bedrogen of die lui waren en vervloekte hun collega's.

Een verhaal over de Penningmeester dat circuleert onder de mijnwerkers van Wieliczka vertelt het avontuur van een jongen die na de dood van zijn vader gedwongen was om een baan te vinden om zichzelf en zijn moeder te ondersteunen. Hij ging naar de steiger (de mijnmanager) en vroeg om werk. In eerste instantie wilde de steiger hem niet aannemen - hij geloofde dat de jongen te jong en zwak was voor zo'n zwaar werk en dat hij het niet zou redden. Uiteindelijk trok de koppigheid van de jongen de aandacht van de steiger en hij nam hem aan voor een proefweek. Om aangenomen te worden, moest de jongen dezelfde hoeveelheid werk verrichten als zijn oudere collega's. Al op de eerste dag begon de jongeman te voelen dat hij de uitdaging niet aan zou kunnen. Met wroeging in zijn geweten stond hij op het punt om naar de manager te gaan en ontslag te nemen toen hij plotseling uit het niets een oude mijnwerker naast zich zag staan. De mijnwerker bood hem hulp aan op het werk in ruil voor een gelijk deel van zijn salaris.
De jongen stemde gretig in. De samenwerking was succesvol en de jongen voldeed aan de quota voor die dag. De verbaasde voorman betaalde hem en gaf hem vast werk. Zoals afgesproken ging de jongen de volgende dag met een zak vol munten naar zijn assistent. De oudere mijnwerker lachte echter alleen maar en nam zijn ware vorm aan, namelijk die van de Penningmeester. Hij vertelde de jongen om het geld te houden en voor altijd eerlijk te blijven. Daarna verdween hij.

De Witte Dame

Onder de mijnwerkers werden legendes verspreid over een vrouw die de mijn teisterde en haar charme gebruikte om mannen naar de ondergang te lokken. Haar redenen waren onbekend en het was ook niet duidelijk of de mijnongelukken echt aan haar te wijten waren. Gelukkig lopen mijnbetoeristen tegenwoordig geen gevaar om "Bieliczka" tegen te komen, omdat een van de legendes haar verdwijning uit de mijn gangen verklaart. Op een nacht, toen een jonge mijnwerker, Michałek, alleen overwerkte in de mijn, zag hij plotseling een mooie vrouw zitten op een vat. De vrouw was gekleed in het wit en hoewel ze bleek als krijt was, was haar mond bloedrood. Michałek herinnerde zich onmiddellijk de legendes die onder zijn collega's circuleerden, maar hij toonde geen angst en begon een gesprek met de geest. De Witte Dame zei dat ze hulp nodig had, maar om de man niet te storen in zijn werk, zou ze gnomen oproepen om hem te vervangen. Toen de gnomen van achter de rug van de vrouw uiteenstoven, vertelde ze Michałek haar verhaal. Ze bekende dat ze ooit verliefd was geweest op een mijnwerker en samen graag door de donkere gangen liepen. Helaas was hun geluk van korte duur - haar uitverkorene werd opgeroepen voor het leger. Natuurlijk kondigde hij zijn terugkeer aan - maar dat gebeurde niet. De wanhopige dame zwierf jarenlang door de mijn om de tijd te doden en prachtige zoutformaties te creëren die haar geliefde bij zijn terugkeer zouden verrukken. Niemand weet hoelang dit duurde, maar toen het meisje eindelijk besloot de mijnen te verlaten, bleek dat ze was vervloekt. Ze kon niet op eigen voeten door de uitgang lopen, daarom had ze de hulp van Michałek nodig. Michałek gaf toe en besloot haar te helpen. Hij nam het meisje in zijn armen en ging op weg naar de uitgang. Eerst liep hij snel, maar hoe dichter hij bij de uitgang kwam, hoe zwaarder de vrouw werd. Bij de uitgang, toen ze de aanraking van de zon op hun huid voelden, blies er een wind die Bieliczka uiteen deed vallen - er bleef alleen zout van over. Sindsdien heeft niemand haar meer ontmoet.

Siuda Baba

De legende van Siuda Baba is minder bekend dan die van de Witte Dame uit de mijn.
De legende van Siuda Baba en de traditie die daarmee samenhangt, zijn niet direct verbonden met de mijn, maar met Wieliczka en het nabijgelegen dorp Lednica Górna. Wieliczka en Lednica zijn als enige plaatsen in het land gastheer van een bijzonder paasmaandag spektakel.
Volgens de traditie moet een gevolg van Siuda Baba (gespeeld door een man verkleed als een zwartgeblakerde oude vrouw), vergezeld van een "zigeuner" die een kenmerkende zweep hanteert waaruit hij schiet, en enkele Cracoviërs in traditionele kostuums, door de dorpen lopen. De groep zwerft door de buurt, klopt deuren af, verzamelt donaties en smeert jonge dames in met roet.
Wat is de oorsprong van deze unieke traditie? Deze moet worden gezocht in de oude Slavische legende over een tempel die zich in Lednica zou bevinden, een heilig bos onder de berg Kopcowa Góra, waar een magische bron zou ontspringen. Er was een brand in de tempel en de priesteres kon het vuur niet laten doven; ze moest het dag en nacht het hele jaar door bewaken. Pas na een jaar dienst, in het voorjaar, mocht ze haar post verlaten. Ze zou vuil zijn van het roet en haar kleding zou gescheurd zijn - tijdens de dienst mocht ze niet eens haar kleding wassen of verschonen. Ze zou door de omliggende dorpen zwerven om een vervanger te vinden. Meisjes verstopten zich voor Siuda Baba. Als ze alleen maar werden aangeraakt of met roet werden gemarkeerd door de priesteres, was er geen terugkeer mogelijk van dienst in de tempel.

Tegenwoordig wordt Siuda Baba niet meer beschouwd als een vloek, maar eerder als een goed voorteken; het zou voorspoed en huwelijk aankondigen voor ongehuwde meisjes.

Meer fantastische verhalen die verband houden met Wieliczka kunnen worden gehoord tijdens de rondleiding. Deze verhalen zullen een nieuwe magische dimensie krijgen. Wie weet? Misschien krijg je zelfs de kans om de Penningmeester te ontmoeten. Zorg er ook voor dat je de zoutmijn bezoekt en een geweldig avontuur beleeft.

Wstecz